DEPRESJA U NASTOLATKÓW – CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ?

      Coraz więcej młodych ludzi na całym świecie boryka się dziś z problemem depresji. Szacuje się, że w Polsce na depresję cierpi od 1,2 mln do 1,5 mln ludzi, a liczba ta stale rośnie w związku z coraz szybszym tempem życia i towarzyszącym mu stresem. Niepokojąco rośnie też liczba dzieci chorujących na depresję.

Objawy tej choroby mogą się pojawić w okresie dojrzewania. Należą do nich między innymi:

- zaburzenia snu,

- zaburzenia apetytu,

- wahania wagi,

- uczucie rozpaczy, beznadziei i smutku,

- zaniżone poczucie własnej wartości,

- izolowanie się od otoczenia,

- problemy z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem,

- myśli i działania samobójcze,

- symptomy chorobowe, które trudno wyjaśnić z medycznego punktu widzenia.

Wymienione powyżej objawy zazwyczaj występują grupowo i utrzymują się tygodniami, zakłócając normalne funkcjonowanie młodej osoby.

Dokładne przyczyny tej choroby  pozostają niejasne i mogą być bardzo złożone, jednak jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sądzi się, że przyczyną depresji jest połączenie wielu różnych czynników społecznych, psychologicznych lub biologicznych. Za najbardziej istotne uważa się:

1) Czynniki fizyczne:

- depresja często występuje u osób spokrewnionych (według specjalistów pewną rolę mogą tu odgrywać geny, które prawdopodobnie wpływają na związki chemiczne w mózgu),

- do innych czynników fizycznych należą choroby układu krążenia, wahania poziomu hormonów, a także nadużywanie różnych substancji mających wpływ na układ nerwowy człowieka.

2) Stres: 

- długotrwały albo nadmierny stres może wywołać depresję, ponieważ osłabia młody organizm pod względem fizycznym i psychicznym,  

Wymienia się wiele czynników stresogennych. Zalicza się do nich między innymi: rozwód lub separację rodziców, śmierć kogoś bliskiego, wykorzystanie seksualne, fizyczne lub psychiczne znęcanie się, poważny wypadek, chorobę, trudności w nauce, odrzucenie przez grupę rówieśniczą, wygórowane wymagania rodziców (na przykład co do osiągnięć szkolnych). Inne możliwe przyczyny to: zastraszanie, nadmierny niepokój o przyszłość, nieprzewidywalne zachowania rodziców, a także brak zainteresowania, ciepła i miłości z ich strony.

Co może mu pomóc?

Leczenie umiarkowanej lub ciężkiej depresji zazwyczaj wymaga przyjmowania lekarstw i systematycznego korzystania z opieki specjalisty w zakresie zdrowia psychicznego. Jednak aby skutecznie leczyć tę chorobę, warto dokonać także zmian w stylu życia, ponieważ ciało i umysł ludzki są ze sobą ściśle powiązane.

Jeśli cierpisz na depresję, postaraj się zadbać o swoje zdrowie fizyczne i umysłowe. Pamiętaj, aby:

- dobrze się wysypiać,

- regularnie wykonywać ćwiczenia fizyczne i przebywać na świeżym powietrzu,

- zdrowo się odżywiać,

- uczyć się rozpoznawać, co wywołuje nastrój depresyjny, w jaki sposób sobie z nim radzić oraz mu zapobiegać,

- zwierzaj się komuś zaufanemu,

- utrzymuj kontakt z osobami, które mogą wesprzeć w chorobie — członkami rodziny, bliskimi przyjaciółmi,

- utrwalaj swoje myśli i uczucia, prowadząc dziennik lub pamiętnik,

- staraj się robić coś dla innych (dzięki temu nie będziesz stale skupiać się na swoich problemach),

- nie porównuj swojego ciała i siebie do prezentowanych w mediach wizerunków idoli (często mają one naprawdę niewiele wspólnego z rzeczywistością lub zdrowym rozsądkiem, a negatywnie wpływają na pozytywne postrzeganie i docenianie samego siebie).

Jeśli chorujesz na depresję, w kontrolowaniu twoich myśli i uczuć przydatne może się okazać stworzenie wyposażonej pod kątem własnych potrzeb tak zwanej apteczki pierwszej pomocy emocjonalnej. Co może ona zawierać? Oto kilka podpowiedzi:

Apteczka pierwszej pomocy emocjonalnej:

• Numery telefonów pomocnych lub bliskich ci osób, do których możesz zadzwonić, kiedy gorzej się czujesz.
• Ulubione piosenki, książki, zainteresowania, które pozytywnie cię nastrajają.
• Inspirujące i zachęcające myśli, artykuły, strony internetowe.
• Marzenia – wyznaczaj sobie mądre cele i dąż do ich realizacji.
• Pamiątki – zbieraj drobiazgi, które będą przypominały ci miłe chwile, piękne przeżycia, ludzi, którzy cię kochają.
• Prowadź pamiętnik z twoimi pozytywnymi myślami i przeżyciami.
• Pamiętaj o tym co wartościowe i bardzo ważne w życiu: optymizmie, przyjaźni, szczerości, życzliwości, wytrwałości, kreatywności i wdzięczności.

Nie komplikuj niepotrzebnie swojego życia, ciągle się ucz i odkrywaj swoje talenty, próbuj zrozumieć i wspierać siebie i innych, okazuj wdzięczność za wszystko, co dobrego cię spotka, nigdy się nie poddawaj, miej do siebie zdrowy dystans i nie myśl o sobie więcej niż należy. 

Jak mogą wspierać swoje dzieci rodzice?

• Bądźcie świadomi, że dziecko chore na depresję może mieć problemy z uzewnętrznianiem swoich uczuć albo nie rozumieć, co się z nimi dzieje, często też nie zauważa objawów swojej choroby.
• Nie lekceważ u dziecka dłużej utrzymujących się zmian w zachowaniu, zwyczajach żywieniowych, nastrojach, spaniu czy relacjach z innymi.
• Traktuj poważnie wszelkie ostrzegawcze sygnały ze strony dziecka, np. uwagi lub aluzje na temat samobójstwa.
• Poszukaj lekarza specjalisty, aby uzyskać profesjonalną diagnozę oraz pomoc psychologiczną i medyczną. Konsultuj się z nim systematycznie, a także natychmiast zasięgaj jego porady, jeśli nie widzisz poprawy lub zauważysz niepożądane skutki leczenia.
• Zadbaj, by dziecko stosowało się do zaleceń lekarza. Pomóż mu i wspieraj je w trudnej walce z chorobą.
• Ustal stałe pory posiłków, ćwiczeń fizycznych i snu.
• Dbaj o dobrą wymianę myśli ze swoim dzieckiem. Pomóż mu radzić sobie z tym, jak na jego chorobę reaguje otoczenie. Często mów dziecku, że je kochasz.

Jeśli zauważasz u siebie wiele objawów depresji, nie wahaj się sobie pomóc.

1. Ustal, co się z tobą dzieje i jakie zmiany dostrzegasz w swoim zachowaniu.
2. Wprowadź środki zaradcze, zadbaj o siebie, zacznij ciekawie spędzać wolny czas, uprawiaj sport.
3. Jeśli złe samopoczucie się przedłuża, nie wahaj się iść do specjalisty. Udaj się do lekarza rodzinnego, powiedz mu o swoich dolegliwościach, a następnie skorzystaj z jego rad.
4. Przełam się i powiedz o swoich trudnościach bliskim. Szukaj kontaktu z innymi osobami, posłuchaj, w jaki sposób poradziły sobie z problemami. Nie odosabniaj się.  
5. Nie lekceważ myśli samobójczych. Natychmiast szukaj pomocy i podejmij leczenie.
6. Nie tłumacz się z przebytej choroby – udzielając informacji o sobie, uwzględnij tolerancję danego środowiska oraz własne dobro.